Od kwietnia ponownie mogą Państwo korzystać z fachowej pomocy psychologicznej mgr Alicji Cuellar-Tarczewskiej. Zapraszamy do lektury wywiadu z panią psycholog, który przeprowadził dr nauk społecznych Krzysztof Kurianiuk.
Kiedyś wizytą u psychologa nikt się nie chwalił, bo pacjentów chodzących do takiego gabinetu postrzegano, jako nie do końca normalnych. Czy ten stereotyp nadal funkcjonuje?
– Pracuję w zawodzie psychologa od 2009 roku i uważam, że w tej kwestii niewiele się zmieniło. Z pewnością, w większych ośrodkach miejskich, takich jak Warszawa, Łódź czy Białystok, świadomość pacjentów jest coraz większa, i z biegiem czasu można zaobserwować zmianę nastawienia pacjentów do wizyt czy spotkań z psychologiem. Zmianę w kierunku pozytywnym. Pracując w Łomży, jako psycholog i psychoterapeuta, niejednokrotnie jestem mylona z lekarzem. Pacjenci oczekują ode mnie wypisywania recept czy polecania leków, często bowiem nie odróżniają psychiatry od psychologa czy psychoterapeuty. Jednakże obserwuję pewne zmiany – tu także ogromna zasługa mediów i rozpowszechnienia usług psychologicznych w takim znaczeniu, czy obszarze w jakim psycholog faktycznie się porusza – nie pracujemy tylko i wyłącznie z pacjentami z zaburzeniami psychicznymi, ale prowadzimy wiele działań profilaktycznych, interwencyjnych, pomocowych czy psychoedukacyjnych, właśnie na poziomie profilaktyki pierwszego stopnia, czyli pracujemy z osobami zdrowymi – zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi.
Po porady chętniej przychodzą starsi czy młodsi pacjenci? A może jest teraz moda na chodzenie do psychologa?
– Modą bym tego nie nazwała. Raczej upatruję w tym aspekcie stopniowe zwiększanie się świadomości pacjentów i poszerzanie możliwości samodzielnego poszukiwania przez nich pomocy, czy to sobie samym, czy dzieciom. Odnoszę wrażenie, że przed wybuchem pandemii częściej przychodzili do mnie pacjenci dorośli, co także było związane z programem pilotażowym POZ Plus, realizowanym w Łomżyńskim Centrum Medycznym, i skierowanym do osób pełnoletnich. W czasie pandemii obserwuję znaczny przyrost pacjentów w wieku nastoletnim oraz dzieci – niestety. Problemy, z jakimi się zgłaszają to negatywne skutki izolacji społecznej i konieczności nauczania w formie zdalnej.
Z jakimi problemami najczęściej przychodzą?
– Najczęstsze problemy związane są z zaburzeniami nastroju, depresją, uzależnieniami. Wśród dzieci dominują coraz częściej także problemy z koncentracją, ADHD, zaburzeniami ze spektrum autyzmu, Zespołem Aspergera oraz zaburzeniami odżywiania czy nieadekwatnym radzeniem sobie ze stresem. Częstymi pacjentami są rodzice, którzy zgłaszają się z trudnościami lub problemami wychowawczymi z własnymi dziećmi. Te trudności, szczególnie właśnie zaburzenia nastroju, depresja, brak motywacji do nauki, uwydatniła szczególnie pandemia koronawirusa. Ustały zajęcia w ramach szkoły dla rodziców w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, dzieciaki z racji nauczania zdalnego, straciły możliwość kontaktu z psychologami czy pedagogami szkolnymi, a ci stracili możliwość “wyłapywania” wczesnych symptomów problemów natury psychicznej. Nie mówiąc już o tym, w jak fatalnym stanie znajduje się obecnie cały system psychiatrii dziecięcej, co także obnażyła pandemia.
Co powinien zrobić lekarz rodzinny, lub też lekarz specjalista, którzy zauważą u pacjenta nietypowe reakcje lub zachowanie?
– Oczywiście, po wykluczeniu wszelkich innych chorób fizycznych czy biologicznych, gdy dolegliwości nie ustają, lekarz rodzinny może skierować pacjenta do konsultacji psychologicznej. Często zdarza się, że po kilku sesjach z psychologiem czy psychoterapeutą pacjent wspólnie z terapeutą znajduje przyczynę swoich problemów zdrowotnych. Pamiętajmy, że ciało i psychika są ze sobą ściśle połączone, przenikają się wzajemnie. Podejście systemowe, holistyczne, zarówno w diagnostyce, jak i w leczeniu, przynosi największe korzyści. W drugą stronę jest podobnie – dla przykładu – diagnoza różnicowa w depresji powinna polegać na skonsultowaniu pacjenta z endokrynologiem, gdyż objawy niedoczynności tarczycy są niemal identyczne z symptomami depresji klinicznej. Jako psycholog także często posiłkuję się konsultacjami ze specjalistami – nie pracuje się bowiem skutecznie psychoterapeutycznie z pacjentem w niewyrównanym stanie psychicznym, toteż zanim zaplanuję pracę terapeutyczną wolę upewnić się, że pacjent nie wymaga najpierw leczenia farmakologicznego, które może zlecić jedynie lekarz specjalista – psychiatra lub endokrynolog.
Jak długo trzeba czekać na wizytę w Pani gabinecie?
– Najdłuższy czas oczekiwania to 7 dni. W Centrum Medycznym tak ustawiane są grafiki, by pacjent został przyjęty jak najszybciej. Z doświadczenia wiem, że i tak na pewno szukał już pomocy u psychologa wcześniej, w ramach świadczeń gwarantowanych i tam spotkał się z długim terminem oczekiwania na wizytę. Pacjentów wymagających szybkiej interwencji w Łomżyńskim Centrum Medycznym przyjmuję “od ręki”.
Kto może do Pani przyjść po poradę i jakie wymagane są procedury związane z wizytą w poradni.
– Wszyscy, którzy czują taką potrzebę czy wszyscy, którym taką konieczność sugeruje lekarz rodzinny lub inny specjalista, bądź nawet tylko dobry znajomy, czy kolega z pracy – od dorosłych po dzieci. Nie wymagamy skierowania, pacjent zapisuje się bezpośrednio w rejestracji ŁCM. Dzięki social mediom, zdarza mi się coraz częściej przyjmować pacjentów, którzy odnaleźli mnie na Facebooku czy Messengerze.
W obecnych, niepewnych i burzliwych czasach, obserwujemy – zwłaszcza u młodych ludzi – wzrost agresywnych zachowań. W trakcie terapii proponuje Pani metodę korygowania agresywnych zachowań u młodzieży opracowaną przez prof. A. Goldsteina. Na czym ta metoda polega?
– Trening Zastosowania Agresji obejmuje cykl zajęć grupowych, prowadzonych w oparciu o metodę Arnolda Goldsteina ART. Dziecko, które ma kłopot z opanowaniem złości, kontrolą swojego gniewu czy konstruktywnym radzeniem sobie z gniewem innych osób oraz jest agresywne, tak naprawdę chce i potrzebuje tego samego, co każda inna osoba. Brak mu jednak narzędzi i umiejętności do tego, by w inny, bardziej konstruktywny sposób, osiągać swoje cele. Podczas zajęć z trenerem TZA, niejako wyposaża się dziecko w nowe zachowania, będące skutecznymi i alternatywnymi do zachowań agresywnych. Trening Zastępowania Agresji obejmuje cykl specjalistycznych zajęć grupowych, prowadzonych w oparciu o metodę Arnolda Goldsteina ART. Dziecko, które ma kłopot z opanowaniem złości, kontrolą swojego gniewu czy konstruktywnym radzeniem sobie z gniewem innych osób oraz jest agresywne, tak naprawdę chce i potrzebuje tego samego, co każda inna osoba. Brak mu jednak narzędzi i umiejętności do tego, by w inny, bardziej konstruktywny sposób, osiągać swoje cele. TZA składa się z trzech modułów: Treningu Umiejętności Społecznych, Treningu Kontrolowania Złości oraz Treningu Wnioskowania Moralnego. TZA to terapeutyczne zajęcia grupowe przeznaczone dla dzieci i młodzieży od 4 do 17 lat przejawiających agresję słowną, fizyczną, psychiczną bądź przejawiających autoagresję. To forma zajęć polecana również dzieciom z Zespołem Aspergera, autyzmem wysokofunkcjonującym, całościowymi zaburzeniami rozwoju czy z ADHD. TZA może również pomóc dzieciom nieśmiałym, wycofanym, oraz reagującym lękiem.
Jaka jest Pani recepta na utrzymanie naszego dobrostanu w trudnych i niepewnych czasach?
– Według mnie najlepszym sposobem jest życie w zgodzie ze sobą, otaczanie się dobrymi ludźmi, wspierającymi nas i budującymi. Bycie wdzięcznym, uważnym oraz życzliwym dla nich także ma tu spore znaczenie. Zdroworozsądkowe podejście do przekazów idących z mediów, dbanie o siebie – zarówno o zdrowie psychiczne, jak i fizyczne, czyli te zapewnienie sobie tych podstawowych, ale bardzo istotnych rzeczy, jak minimum ośmiogodzinny sen, codzienna dawka ruchu na świeżym powietrzu, dobrze zbilansowana dieta czy czas na odpoczynek po pracy, czas na hobby i pasje. Wbrew pozorom nie jest to trudne – wystarczy odpowiednia organizacja oraz wsparcie najbliższych. Należy bowiem pamiętać, że te dwie sfery naszego zdrowia – fizyczna i psychiczna – wzajemnie się uzupełniają, są systemem naczyń połączonych – gdy coś psuje się w jednym z nich, skutki mogą być objawiać się również w nieprawidłowym funkcjonowaniu drugiego z systemów.
– Dziękuję za rozmowę.
Więcej informacji na temat oferowanej pomocy i wsparcia mogą Państwo uzyskać w zakładce Poradnia Psychologiczna. Zapraszamy!